10 lat Prawa restrukturyzacyjnego: Sukcesy, wyzwania i wskazówki dla przedsiębiorców
Minęła dekada od wejścia w życie Ustawy z 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne, która zrewolucjonizowała podejście do zarządzania kryzysem finansowym przedsiębiorstw w Polsce. Wprowadzenie kompleksowego systemu wsparcia dla firm zagrożonych niewypłacalnością zmieniło sposób, w jaki przedsiębiorcy radzą sobie z trudnościami finansowymi. Z tej okazji warto podsumować osiągnięcia, wskazać obszary wymagające poprawy oraz podzielić się praktycznymi wskazówkami dla przedsiębiorców – pisze ekspert Kancelarii Jackowski.
Restrukturyzacja zamiast upadłości: Nowy paradygmat
Prawo restrukturyzacyjne umożliwiło firmom uniknięcie upadłości poprzez zawarcie układu z wierzycielami. W odróżnieniu od upadłości likwidacyjnej, która zazwyczaj oznacza koniec działalności, restrukturyzacja pozwala na kontynuację biznesu, zachowanie miejsc pracy i przywrócenie płynności finansowej. Co istotne, z procedur mogą skorzystać nie tylko firmy niewypłacalne, ale również te, które dopiero zaczynają odczuwać problemy finansowe. Dzięki temu przedsiębiorcy zyskują możliwość umorzenia części długów, wstrzymania naliczania odsetek czy rozłożenia spłaty zobowiązań na dogodne raty.
Zmiana spojrzenia na dłużnika
Przed 2015 rokiem dominującym rozwiązaniem w przypadku kryzysu finansowego była upadłość likwidacyjna. Restrukturyzacja była rzadko stosowana, a procedury układowe były skomplikowane i czasochłonne. Nowe prawo zmieniło tę perspektywę, stawiając na ratowanie przedsiębiorstwa i wspieranie dłużnika w trudnej sytuacji. Dzięki temu firmy w kryzysie przestały być postrzegane jako nieudolne, a restrukturyzacja stała się narzędziem do naprawy biznesu, bez stygmatyzacji. To podejście zwiększyło świadomość przedsiębiorców, którzy coraz chętniej korzystają z dostępnych rozwiązań.
Rosnąca popularność postępowań restrukturyzacyjnych
Statystyki pokazują dynamiczny wzrost liczby postępowań restrukturyzacyjnych. W 2016 roku, pierwszym po wejściu w życie ustawy, otwarto 212 takich postępowań. W 2024 roku liczba ta wzrosła do 4457, co świadczy o większej dostępności procedur i rosnącej świadomości przedsiębiorców. Firmy coraz częściej dostrzegają, że restrukturyzacja to szansa na przetrwanie i rozwój, a nie porażka.
Krajowy Rejestr Zadłużonych: Krok w stronę transparentności
Wprowadzenie Krajowego Rejestru Zadłużonych (KRZ) to jedno z kluczowych osiągnięć Prawa restrukturyzacyjnego. System ten zwiększył przejrzystość postępowań, ułatwiając dostęp do informacji o sytuacji prawnej firm. Choć KRZ nie jest pozbawiony wad, takich jak ograniczenia techniczne, jego uruchomienie znacząco usprawniło procesy restrukturyzacyjne i upadłościowe.
Rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych
Prawo restrukturyzacyjne wprowadziło cztery rodzaje postępowań, które pozwalają dostosować procedury do specyfiki danej firmy:
- Postępowanie o zatwierdzenie układu (PZU 2.0): Najpopularniejsza forma, wybierana przez 90% dłużników w 2023 i 2024 roku. Charakteryzuje się pozasądowym charakterem, szybką ochroną przed egzekucją i elastycznością w zarządzaniu zobowiązaniami.
- Przyspieszone postępowanie układowe (PPU): Uproszczona procedura sądowa, idealna dla firm z niewielką liczbą spornych wierzytelności. Stanowiło 6% postępowań w 2024 roku.
- Postępowanie układowe: Dedykowane firmom z większą liczbą spornych wierzytelności. Ze względu na złożoność, stanowiło tylko 1% postępowań w 2024 roku.
- Postępowanie sanacyjne: Najbardziej kompleksowa forma, obejmująca działania naprawcze, takie jak redukcja zatrudnienia czy sprzedaż majątku. Stanowiło 3% postępowań w 2024 roku.
Wyzwania: Finansowanie i przewlekłość postępowań
Mimo sukcesów, restrukturyzacja boryka się z wyzwaniami. Jednym z głównych jest trudność w pozyskaniu finansowania na bieżącą działalność w trakcie procesu. Banki i inwestorzy często niechętnie wspierają firmy w restrukturyzacji, co może prowadzić do niepowodzenia procedury. Kolejnym problemem jest przewlekłość postępowań sądowych, która może pogłębiać kryzys finansowy przedsiębiorstwa. Choć wprowadzono regulacje mające przyspieszyć procedury, w praktyce czas oczekiwania na decyzje sądowe wciąż bywa zbyt długi.
Nadużycia w restrukturyzacji
Nie brakuje też przypadków nadużyć, takich jak wykorzystywanie restrukturyzacji do wstrzymania egzekucji czy działania na szkodę wierzycieli. Część firm po nieudanej restrukturyzacji kończy w upadłości, co pokazuje, że skuteczność procedury zależy od rzetelnego podejścia i odpowiedniego przygotowania.
Praktyczne wskazówki dla przedsiębiorców
Aby restrukturyzacja zakończyła się sukcesem, warto pamiętać o kilku kluczowych zasadach:
- Działaj szybko: Im wcześniej rozpoczniesz procedurę, tym większa szansa na uratowanie firmy.
- Wybierz odpowiedniego doradcę: Doświadczony doradca restrukturyzacyjny pomoże opracować realny plan naprawy.
- Komunikuj się z wierzycielami: Transparentność buduje zaufanie i ułatwia osiągnięcie porozumienia.
- Zapewnij finansowanie: Przygotuj plan pozyskania środków na bieżącą działalność, aby uniknąć przerwania postępowania.
- Skorzystaj z ochrony przeciwegzekucyjnej: W szczególności PZU 2.0 oferuje szybką ochronę, która daje czas na negocjacje z wierzycielami.
Podsumowanie
Dziesięć lat Prawa restrukturyzacyjnego to historia sukcesu, ale i wyzwanie na przyszłość. Ustawa zmieniła sposób postrzegania niewypłacalności, dając przedsiębiorcom realne narzędzia do walki z kryzysem. Wzrost liczby postępowań, wprowadzenie KRZ i nowe procedury, takie jak PZU 2.0, to kroki w dobrym kierunku. Jednak problemy, takie jak trudności w finansowaniu czy przewlekłość postępowań, wymagają dalszych zmian. W Kancelaria Prawna Jackowski wspieramy przedsiębiorców w procesach restrukturyzacyjnych, oferując kompleksowe doradztwo i indywidualne podejście. Skontaktuj się z nami, aby dowiedzieć się, jak możemy pomóc Twojej firmie.
autor: Gabriel Jackowski (za prawo.pl)
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej – skontaktuj się z nami – Kancelaria Prawna Jackowski
