Blokada firmowego konta – niebezpieczne narzędzie w rękach fiskusa
Blokowanie firmowych kont bankowych przez administrację skarbową wywołuje coraz więcej kontrowersji. Choć narzędzia takie jak STIR zostały wprowadzone w celu walki z wyłudzeniami podatkowymi, ich stosowanie budzi obawy, zwłaszcza w kontekście uczciwych przedsiębiorców. Problemem jest nie tylko sam fakt blokady, ale także jej konsekwencje – zanim przedsiębiorca zdąży się odwołać i uzyskać sądowe rozstrzygnięcie, jego firma może zostać poważnie poszkodowana lub wręcz przestać istnieć. Co więcej, system nie przewiduje realnych mechanizmów rekompensaty za szkody poniesione w wyniku niezasadnych decyzji organów skarbowych.
Dwa tryby blokad – zabezpieczenie i system STIR
Blokada konta bankowego może zostać nałożona na dwa sposoby. Pierwszy to środek zabezpieczający, który stosowany jest nawet przed upływem terminu wymagalności zobowiązania podatkowego. Wystarczy, że fiskus uzna, iż istnieje ryzyko niewykonania zobowiązania. Przepisy dają organom szeroką swobodę interpretacji, co w praktyce oznacza, że decyzja o blokadzie może być podjęta na etapie kontroli, zanim przedsiębiorca dowie się o ewentualnych nieprawidłowościach.
Drugi sposób to automatyczna blokada w ramach systemu STIR. W tym przypadku algorytm analizuje dane finansowe przedsiębiorcy pod kątem nietypowych transakcji lub potencjalnych powiązań z podmiotami ryzykownymi. Decyzja o blokadzie jest oparta na analizie ryzyka, a jej zasady pozostają nieprzejrzyste dla podatników.
Blokady na 72 godziny i trzy miesiące
STIR wprowadza dwa etapy blokad: krótkoterminowe – do 72 godzin – oraz długoterminowe – przedłużane na trzy miesiące. Eksperci podkreślają, że nawet najkrótsza blokada może poważnie zakłócić działalność firmy, a przedłużenie jej na trzy miesiące może skutkować bankructwem. Co gorsza, przedsiębiorca, którego konto zostało zablokowane niesłusznie, nie może liczyć na automatyczne odszkodowanie od państwa.
Automatyzacja kontra prawa przedsiębiorców
System STIR, choć w teorii służy poprawie ściągalności podatków, w praktyce prowadzi do licznych nadużyć. Automatyzm działania algorytmu sprawia, że blokady mogą dotykać również uczciwych przedsiębiorców, którzy stają się ofiarami oszustw podatkowych swoich kontrahentów. Konsekwencją blokady może być także wykreślenie podatnika z rejestru VAT, co często stanowi dodatkowy cios dla firmy.
Brak odpowiedzialności i perspektywa zmian
Obecne przepisy nie przewidują ograniczeń czasowych dla blokad opartych na przepisach ordynacji podatkowej. Brak presji czasowej dla organów podatkowych oraz zautomatyzowane podejmowanie decyzji oznacza, że przedsiębiorcy są pozostawieni bez realnej ochrony. Mimo istnienia możliwości dochodzenia odszkodowań od państwa, w praktyce takie sprawy są trudne do wygrania i trwają latami.
Eksperci coraz częściej wskazują na potrzebę wprowadzenia zmian legislacyjnych, które zapewniłyby przedsiębiorcom większą ochronę i przejrzystość działania organów skarbowych. Bez tych zmian prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce może przypominać poruszanie się po polu minowym – każda decyzja fiskusa może stać się dla firmy poważnym zagrożeniem.
autor: Gabriel Jackowski (za prawo.pl)
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej – skontaktuj się z nami – Kancelaria Prawna Jackowski
