Parytety w spółkach obowiązkowe

Od stycznia 2026 r. największe spółki z udziałem Skarbu Państwa, a pół roku później również pozostałe duże firmy notowane na giełdzie, będą zobowiązane do wprowadzenia obowiązkowego parytetu płci w swoich zarządach i radach nadzorczych. Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawiło projekt ustawy mającej na celu zagwarantowanie, że co najmniej 33% miejsc w organach spółek publicznych przypadnie przedstawicielom obu płci.

Zgodnie z nowelizacją ustawy dotyczącej oferty publicznej i regulacji dotyczących spółek publicznych, a także wprowadzenia wybranych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania, w przypadku niewywiązania się z obowiązku zapewnienia parytetu płci, Komisja Nadzoru Finansowego będzie miała prawo nałożyć na firmę karę, która może sięgać nawet 10% jej rocznego przychodu. Nowe przepisy obejmą spółki giełdowe zatrudniające co najmniej 250 pracowników.

Przepisy przewidują, że walne zgromadzenia tych spółek będą zobowiązane do przyjęcia polityki zatrudnienia, która zagwarantuje równowagę płci w organach. Zasady te obejmą rekrutację członków zarządów i rad nadzorczych, a także – w przypadku spółek europejskich – rad administracyjnych.

Przy wyborze między kandydatami o równorzędnych kwalifikacjach, pierwszeństwo będzie miała osoba z niedostatecznie reprezentowanej płci. Polityka zatrudniania powinna jasno określać neutralne kryteria selekcji, które będą brały pod uwagę zarówno kwalifikacje kandydatów, jak i potrzebę zapewnienia równowagi płci.

W projekcie przewidziano również wyjątki od zasad, jeśli inne kryteria różnorodności – zgodne z przepisami lub polityką zatrudnienia – będą miały pierwszeństwo. Jeśli udział mniej licznej płci przekroczy 33%, przepisy te nie będą miały zastosowania. Osoby, których prawa zostaną naruszone, będą mogły ubiegać się o odszkodowanie, przy czym jego minimalna wysokość to równowartość wynagrodzenia minimalnego.

Projekt przewiduje także odwrócenie ciężaru dowodu – to spółka będzie musiała udowodnić, że nie naruszyła wymogów, jeśli oskarżający kandydat przedstawi dowody na posiadanie równorzędnych kwalifikacji.

Choć przepisy te wpisują się w szerszą, europejską tendencję promowania różnorodności w zarządach, ich zasięg będzie ograniczony. Nowe regulacje będą dotyczyć jedynie większych firm notowanych na giełdzie, co oznacza, że mniej niż połowa spółek notowanych na GPW będzie objęta tymi wymogami.

Podobnie, spółki będą mogły omijać przepisy, powołując się na inne zasady dotyczące różnorodności, co może prowadzić do prób unikania wdrażania parytetów płci. Obecnie projekt ustawy jest w fazie konsultacji społecznych.

Eksperci wskazują, że implementacja dyrektywy 2022/2381, której celem jest poprawa równowagi płci w zarządach spółek giełdowych, to krok w dobrym kierunku. Jednak aby osiągnąć realną zmianę, niezbędne będą także szersze zmiany kulturowe w firmach.

autor: Gabriel Jackowski

Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej  skontaktuj się z nami – Kancelaria Prawna Jackowski