Zmiany w fundacjach rodzinnych – czy rząd wspiera polskich przedsiębiorców?

Fundacje rodzinne, wprowadzone w Polsce jako narzędzie wspierające sukcesję w firmach rodzinnych, znów są obiektem zainteresowania Ministerstwa Finansów. Projekt nowelizacji ustaw o podatkach dochodowych (UD116) zakłada zmiany w opodatkowaniu tych instytucji. Wprowadza także daninę solidarnościową na świadczenia beneficjentów.

Czy te kroki są zgodne z deklaracjami premiera Donalda Tuska, który podkreślał znaczenie polskiej przedsiębiorczości? 

Fundacje rodzinne – wsparcie czy ograniczenia?

Polskie firmy rodzinne, powstałe głównie w latach 90. XX wieku, są filarem gospodarki.

Ich rozwój na rynkach krajowych i międzynarodowych uwypuklił problem sukcesji.

W 2023 roku, po pięciu latach prac legislacyjnych, wprowadzono instytucję fundacji rodzinnej.
Inspiracją były modele z krajów takich jak Niemcy, Austria czy Liechtenstein.

Celem było zapewnienie stabilności firm rodzinnych w trudnych sytuacjach, np.:

• śmierci właściciela,
• konfliktów rodzinnych prowadzących do upadku przedsiębiorstw.

Ustawa przewidywała ocenę regulacji po trzech latach od wejścia w życie (po 23 maja 2026 roku).
Rząd miał wtedy przeanalizować przepisy i zaproponować zmiany.

To była swoista „umowa społeczna” między biznesem rodzinnym a ustawodawcą.
Jednak już w 2023 roku wprowadzono nowelizację, ograniczając preferencje dla fundacji rodzinnych w zakresie nieruchomości rolnych.

Kolejne zmiany zapowiedziano w 2024 roku.

Kontrowersje wokół zmian w opodatkowaniu

Projekt UD116, opublikowany na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, zakłada:

• uszczelnienie opodatkowania fundacji rodzinnych,
• objęcie daniną solidarnościową świadczeń beneficjentów.

Wiceminister finansów Jarosław Neneman tłumaczy, że chodzi o „uporządkowanie przepisów podatkowych i wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych”.
Planowany termin przyjęcia projektu to II kwartał 2025 roku.

Projekt zawiera też pozytywne zmiany, m.in.:

• zrównanie sytuacji podatkowej osób otrzymujących świadczenia na potrzeby rodziny,
• zwolnienie z opodatkowania zapomóg w trudnej sytuacji materialnej.

Jednak nowe obciążenia podatkowe dla fundacji rodzinnych budzą kontrowersje.
Mogą zniechęcić przedsiębiorców do korzystania z tej instytucji jako narzędzia sukcesji.

Czy to wspiera polskie firmy rodzinne?

Sprzeczność z deklaracjami rządu

Premier Tusk stwierdził w mediach, że „najwyższy czas uwolnić polską przedsiębiorczość z absurdalnych przepisów”.

Tymczasem działania Ministerstwa Finansów wydają się zmierzać w przeciwnym kierunku.

W 2023 roku (nowelizacja z 5 października) wycofano preferencje dla fundacji rodzinnych w zakresie nieruchomości rolnych.

W 2024 roku wiceminister Neneman zapowiedział kolejne zmiany.
Spotkały się one z krytyką i ostatecznie nie zostały wprowadzone.

Argument o „uszczelnianiu systemu podatkowego” nie przekonał przedsiębiorców.
Oczekują oni stabilności prawnej, a nie nowych obciążeń.

Historia firm rodzinnych w krajach takich jak Japonia, Włochy czy Francja pokazuje, że sukces wymaga:

• wizji,
• wytrwałości,
• wsparcia państwa.

Polskie przedsiębiorstwa rodzinne mają determinację.
Jednak brak konsekwencji w polityce rządu może zahamować ich rozwój.

Fundacje rodzinne miały wspierać wielopokoleniowe firmy, wzmacniające gospodarkę.
Aby to osiągnąć, wystarczy – jak zauważył premier Tusk – „nie przeszkadzać” i przestrzegać ustalonych zasad.

Dlaczego warto skorzystać z pomocy prawnej?

Zmiany w przepisach dotyczących fundacji rodzinnych mogą wpłynąć na ich funkcjonowanie i opodatkowanie.

Przedsiębiorcy planujący sukcesję lub korzystający z tej instytucji powinni być na bieżąco z nowelizacjami.

Kancelaria prawna Jackowski oferuje wsparcie w:

• analizie nowych regulacji,
• przygotowaniu strategii sukcesji,
• ochronie interesów firm rodzinnych.

autor: Gabriel Jackowski  (za prawo.pl)

Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej – skontaktuj się z nami – Kancelaria Prawna Jackowski