Zmiany w odpowiedzialności solidarnej VAT

Ministerstwo Finansów planuje rozszerzyć odpowiedzialność solidarną nabywcy za zaległości VAT sprzedawcy, nawet przy dobrowolnym split payment. To może oznaczać więcej sporów podatkowych i wyższe ryzyko dla przedsiębiorców.

Co to jest odpowiedzialność solidarna za VAT?

Odpowiedzialność solidarna oznacza, że nabywca odpowiada razem ze sprzedawcą za niezapłacony VAT. Dotychczas dotyczyła głównie „towarów wrażliwych” z załącznika nr 15 do ustawy o VAT (np. stal, złom) powyżej 15 tys. zł. Mechanizm split payment (podzielona płatność) chronił przed tą odpowiedzialnością, bo VAT trafiał na konto kontrolowane przez fiskusa.

Nowe zmiany, planowane na styczeń 2026 r., rozszerzają zakres na usługi (np. doradcze, księgowe, reklamowe) i transakcje z fikcyjnymi fakturami, nawet przy split payment. MF uzasadnia to uszczelnieniem systemu, ale eksperci widzą ryzyko nadużyć przez organy podatkowe.

Google Trends pokazuje rosnące zainteresowanie frazami jak „odpowiedzialność solidarna VAT 2026” i „zmiany w split payment”, co wskazuje na obawy przedsiębiorców przed nowymi regulacjami.

Kluczowe zmiany w projekcie MF – co się zmienia?

Projekt MF, choć jeszcze nieopublikowany, budzi kontrowersje. Oto główne propozycje:

1. Rozszerzenie na usługi: Odpowiedzialność obejmie usługi niematerialne (np. doradztwo, zarządzanie, księgowość, reklama, badania) – nawet poniżej 15 tys. zł.
2. Fikcyjne faktury: Nabywca odpowie, jeśli „wiedział”, że faktura jest fałszywa (np. od nieistniejącego podmiotu lub za niewykonane czynności).
3. Brak ochrony split payment: Nawet dobrowolna podzielona płatność nie uchroni przed odpowiedzialnością, co podważa sens tego mechanizmu.
4. Inne transakcje: Obejmuje usługi z załącznika nr 15 poniżej 15 tys. zł.

Jak podkreśla dr Grzegorz Keler, adwokat z Kancelarii Jabłoński Koźmiński i Wspólnicy, to zaskakujące – branże jak księgowa nie są typowo kojarzone z oszustwami VAT. Maciej Obrębski, adwokat z Kancelarii Obrębski Adwokaci i Radcowie, dodaje, że „wiedza” o fałszywości faktury będzie oceniana przez fiskusa, co ułatwi stawianie zarzutów, a utrudni obronę.

Ryzyka dla przedsiębiorców – dlaczego to problem?

Nowe przepisy mogą przynieść więcej sporów i kosztów. Oto główne zagrożenia:

1. Więcej sankcji: Odpowiedzialność solidarna to dodatkowa kara obok odmowy odliczenia VAT, sankcji VAT i odpowiedzialności karnoskarbowej.
2. Utrata zaufania do split payment: Mechanizm miał chronić, ale teraz nawet on nie wystarczy. Dlaczego MF to zmienia, skoro eliminuje wyłudzenia?
3. Trudniejsza obrona: Zarzut „wiedzy” o fałszywości faktury łatwy do postawienia, trudny do obalenia.
4. Nowe obowiązki: Większa weryfikacja kontrahentów i dokumentacji, co odciąga od biznesu.

W Kancelaria Prawna Jackowski pomagamy w wdrożeniu procedur należytej staranności, by minimalizować ryzyka.

Jak przygotować firmę na zmiany? Praktyczne kroki

Nie czekaj na styczeń 2026 – zacznij działać. Oto przewodnik:

1. Weryfikuj kontrahentów: Sprawdzaj status (CEIDG, KRS, biała lista VAT). Dokumentuj kontrole, by udowodnić staranność.
2. Aktualizuj procedury: Wprowadź rygorystyczne zasady weryfikacji faktur i transakcji. Szkol zespół, by unikać ryzykownych usług.
3. Używaj split payment ostrożnie: Choć nie chroni w pełni, nadal eliminuje niektóre ryzyka. Rozważ obowiązkowe stosowanie dla wrażliwych transakcji.
4. Przygotuj się do sporów: Zbierz dowody na „niewiedzę” o fałszywych fakturach. W razie kontroli – skonsultuj z prawnikiem.
5. Monitoruj legislację: Śledź projekt MF – zmiany mogą się jeszcze zmienić.

Skup się na dokumentacji usług niematerialnych, nawet małych transakcji.

Podsumowanie – nowe wyzwania, ale z rozwiązaniami

Zmiany w odpowiedzialności solidarnej za VAT to krok ku uszczelnieniu systemu, ale kosztem przedsiębiorców. Więcej sporów i obowiązków wymaga proaktywności. W Kancelaria Prawna Jackowski wspieramy w minimalizacji ryzyka podatkowego. Umów się na konsultację.

autor: Gabriel Jackowski (za prawo.pl)